Wat is de impact van het Israëlisch-Iraanse conflict op de financiële markten? - (Olivier Colsoul)

Beperkte impact op de financiële markten na '12 dagen oorlog' tussen Israël en Iran

Terwijl de financiële markten blijven worstelen met het risico op een verdere escalatie van de handelsspanningen, worden ze nu ook geconfronteerd met nieuwe geopolitieke zorgen na de Israëlische aanvallen en de Amerikaanse interventie tegen Iraanse militaire installaties. We betreuren uiteraard in de eerste plaats het verlies aan mensenlevens en het leed dat deze conflicten veroorzaken. De financiële markten zijn vooral bezorgd om de economische gevolgen van het conflict en vrezen vooral een blokkering van de Straat van Hormuz. 

Iran heeft er vaak mee gedreigd om deze zeestraat te blokkeren, maar dit dreigement is nooit uitgevoerd. Elke dag passeren er meer dan 20 miljoen vaten ruwe olie, wat neerkomt op een vijfde van alle oliestromen ter wereld (volgens de Amerikaanse Energy Information Administration). Volgens sommige experts zou het blokkeren van deze doorgang de prijs van het zwarte goud fel verhogen, tot boven de drempel van 100 dollar per vat.

Al bij al beperkte druk op de olieprijs

Tegen deze gespannen geopolitieke achtergrond steeg de prijs van Brent met meer dan 10 dollar naar het hoogste niveau in drie maanden. Tot nu toe is de doorvoer van tankers door deze strategisch cruciale zeestraat echter niet verstoord door Teheran. De Iraanse reactie op de Amerikaanse militaire aanvallen richtte zich niet op de energie-infrastructuur, waardoor de bezorgdheid afnam en heeft geleid tot een daling van de prijs van het zwarte goud.

Hoewel de situatie verder kan escaleren en er verschillende geostrategische scenario's denkbaar zijn, zou een blokkade van de Straat van Hormuz de kans op een sterkere interventie door de Verenigde Staten vergroten en tegelijkertijd de Iraanse olie-export, de belangrijkste inkomstenbron van het land, onderbreken. Dit zou aanzienlijke economische gevolgen hebben. Ook de Chinese economie zou eronder lijden, aangezien China de belangrijkste bestemming is voor Iraanse olie via de Straat van Hormuz. Bovendien zou een dergelijke maatregel de toch al fragiele relaties van Iran in de regio schaden. Gezien deze risico's zou een blokkade een dure en riskante optie zijn voor het Iraanse regime, dat militair verzwakt is na de recente aanvallen, en geopolitiek verzwakt door het gebrek aan steun van zijn historische bondgenoten.

Mogelijke tegenmaatregelen

Wat het wereldwijde olieaanbod betreft, zou een vermindering of stopzetting van de Iraanse export van ruwe olie (1,7 miljoen vaten per dag) het evenwicht tussen vraag en aanbod waarschijnlijk niet destabiliseren. De OPEC heeft de capaciteit om haar productie te verhogen als dat nodig is (5,3 miljoen vaten overtollige capaciteit volgens het Internationaal Energieagentschap). Bovendien zou een stijging van de prijs van het zwarte goud kunnen leiden tot het aanspreken van strategische reserves. Daarnaast zou een deel van de export van ruwe olie uit Saoedi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten via pijpleidingen kunnen worden omgeleid naar faciliteiten buiten de Straat van Hormuz.

Een aanhoudende stijging van de olieprijzen zou de vooruitzichten voor groei (neerwaarts) en inflatie (opwaarts) beïnvloeden. Gezien de sterke afname van de energieafhankelijkheid bij het creëren van economische welvaart in de afgelopen 50 jaar, zou de potentiële impact echter gematigd kunnen zijn. In dit verband verklaarde de voorzitter van de Fed ten tijde van de energiecrisis in 2022 dat een aanhoudende stijging van de prijs van ruwe olie met 10 dollar de inflatie met 0,2% zou doen toenemen en de economische groei met 0,1% zou vertragen.

Specifieke spanningen rond grondstoffen

Tot nu toe kwam de volatiliteit op de financiële markten vooral tot uiting in de energieprijzen. Als er geen grote onderbrekingen in het aanbod zijn, zouden de olieprijzen moeten kunnen dalen. Toch zal er op de korte termijn waarschijnlijk een risicopremie in de prijzen blijven bestaan.

Omdat de toekomst onzeker is en heel wat risico's onmogelijk te voorzien zijn, is het verstandig om te kiezen voor een robuuste, breed gediversifieerde activaspreiding. Beleggers hebben in 2025 al grote ups en downs meegemaakt, en de toegenomen volatiliteit is waarschijnlijk nog niet voorbij. Toch merkten ze op dat het minder dan een maand duurde voordat de aandelen- en obligatiemarkten herstelden van de klap die volgde op de aankondiging van nieuwe Amerikaanse importheffingen begin april. De koersen veerden weer op toen Trump enkele dagen later aankondigde dat de heffingen zeker de komende 90 dagen niet zouden worden ingevoerd. Het enige wat we nu kunnen doen is hopen op een blijvende militaire de-escalatie. Volgens de laatste berichten liet de Amerikaanse president weten dat er een staakt-het-vuren tussen Israël en Iran is onderhandeld.